Kể từ ngày 01/7/2019 đến nay, đối với các chủ đầu tư hệ thống điện mặt trời trên mái nhà có nhu cầu nối lưới, các Công ty điện lực trên địa bàn TP.HCM vẫn thực hiện việc nối lưới như trước ngày 30/6/2019. Hàng tháng, các Công ty điện lực vẫn thực hiện việc ghi nhận lượng điện phát lên lưới. Tuy nhiên, do chưa có quy định về giá mua bán điện phát lên lưới nên chưa thể ký hợp đồng mua bán điện mặt trời và chưa thực hiện được việc thanh toán với các chủ đầu tư.

Mong muốn giữ mức giá mua điện là 9,35 cent

Tại Hội nghị khách hàng về phát triển điện mặt trời trên mái nhà do Công ty Điện lực Tân Bình (thuộc Tổng công ty Điện lực TP.HCM) tổ chức, anh Lê Huy Sỹ, một khách hàng đang tìm hiểu để lắp đặt hệ thống điện mặt trời trên mái nhà tâm tư “ Tôi đã tìm hiểu rất kỷ về các lợi ích trong việc lắp đặt điện mặt trời trên mái nhà, tôi cũng đã tham khảo những gia đình của bạn bè có lắp đặt hệ thống này và thấy rằng việc lắp đặt này có rất nhiều lợi ích như giảm được số tiền điện phải trả hàng tháng, làm mát tầng thượng của mái nhà, an toàn… và đặc biệt là bán được nguồn điện dư cho ngành điện. Tuy nhiên khi liên hệ để tìm hiểu thông tin về việc mua bán điện mặt trời trên mái nhà phát ngược lên lưới thì được biết là sau ngày 30/6/2019 chưa có giá nên rất băn khoăn, không biết còn được giữ nguyên như giá cũ là 9,35 cent hay thấp hơn. Tôi rất hy vọng nhà nước sẽ giữ nguyên như giá cũ trước ngày 30/6/2019 để chúng tôi an tâm, lắp đặt và sử dụng hệ thống điện này”.

Tâm tư của anh Lê Huy Sỹ cũng là tâm tư của nhiều hộ dân và doanh nghiệp khác cũng phản ánh với ngành điện qua các hội nghị tiếp xúc khách hàng do các đơn vị thành viên của Tổng công ty Điện lực TP.HCM tổ chức. Nhiều khách hàng doanh nghiệp và khách hàng cá nhân có nguyện vọng lắp đặt hệ thống điện mặt trời trên mái nhà nhưng chưa thực hiện vì chờ quyết định của Chính phủ về giá mua điện mặt trời. Họ kiến nghị giữ mức giá 9,35 cent như trước ngày 30/6/2019. Các khách hàng đã gắn điện mặt trời trên mái nhà trong tháng 7 và tháng 8 vừa qua cũng rất mong chờ quyết định của Chính phủ.

Theo Ông Nguyễn Duy Quốc Việt, Phó Tổng Giám đốc, Tổng công ty Điện lực TP.HCM, đây là kiến nghị hợp lý để khuyến khích các doanh nghiệp và người dân lắp đặt và sử dụng điện mặt trời trên mái nhà. Thành phố có tiềm năng rất lớn về diện tích mái. Bên cạnh đó, phát triển điện mặt trời mái nhà thì ngành điện không phải đầu tư lưới truyền tải, giảm nhu cầu phụ tải vào ban ngày, nâng cao và làm lan tỏa ý thức tiết kiệm, sử dụng năng lượng xanh và bảo vệ môi trường. Do đó cần ưu tiên và tạo điều kiện để phát triển điện mặt trời trên mái nhà. Thực tế qua theo dõi, số lượng hệ thống điện mặt trời trên mái nhà nối lưới trong tháng 8 vừa qua giảm nhiều so với cao điểm tháng 6/2019. Cụ thể, tại TPHCM trong tháng 8/2019 có 557 công trình nối lưới với tổng công suất là 5,25 MWp, trong khi tháng 6/2019 có 856 công trình nối lưới với tổng công suất là 11,01 MWp. Như vậy giảm đến 35% về số lượng công trình và giảm hơn 50% về công suất.

Cần thêm cơ chế để khuyến khích phát triển

Việt Nam nói chung và Thành phố Hồ Chí Minh nằm trong dải phân bổ ánh sáng mặt trời nhiều nhất trong năm trên bản đồ bức xạ của thế giới nên cường độ bức xạ mặt trời tương đối cao, trung bình khoảng 1.581 kWh/m2/năm, cao nhất là 6,3 kWh/m2/ngày vào tháng 2 và thấp nhất là 3,3 kWh/m2/ngày vào tháng 7. Số giờ nắng trung bình trong tháng dao động từ 100-300 giờ, liên tục trong suốt cả năm, không bị gián đoạn như ở miền Bắc. Vào mùa khô, số giờ nắng lên tới 300 giờ. Đối với mùa mưa, số giờ nắng khoảng 150 giờ. Theo “Báo cáo Đánh giá kỹ thuật Tiềm năng năng lượng mặt trời trên mái nhà tại Việt Nam” năm 2017 của Ngân hàng Thế giới - World Bank: tiềm năng điện mặt trời trên địa bàn Thành phố ước tính là khoảng 6.300 MW. Do đó, tiềm năng phát triển và ứng dụng năng lượng mặt trời ở TP.HCM rất lớn, đặc biệt là điện mặt trời trên mái nhà

Hiện nay, việc sử dụng điện mặt trời đang nhận được nhiều sự quan tâm của người dân và doanh nghiệp Thành phố, vì các lợi ích như sau: Điện mặt trời là nguồn năng lượng tái tạo, vĩnh cửu, không bị cạn kiệt như nguồn năng lượng hóa thạch. Điện mặt trời an toàn, rất thân thiện với môi trường, không ảnh hưởng đến sức khoẻ con người, trong quá trình vận hành không gây ra tiếng ồn và khói bụi. Sử dụng điện mặt trời giúp tiết kiệm một phần chi phí tiền điện do không phải sử dụng nguồn điện lưới, bên cạnh đó còn giúp hấp thụ bức xạ nhiệt đối với mái nhà, giúp làm giảm sức nóng của toàn bộ ngôi nhà, từ đó giảm sử dụng máy lạnh, góp phần tiết kiệm chi phí tiền điện.  Đối với các doanh nghiệp, việc sử dụng điện mặt trời còn góp phần nâng cao hình ảnh, thương hiệu và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

Để phát triển mạnh việc lắp đặt và sử dụng hệ thống  điện mặt trời trên mái nhà, Tổng công ty Điện lực TPHCM đã có kiến nghị Ủy ban nhân dân Thành phố và các Bộ Ngành liên quan đưa việc lắp đặt điện mặt trời áp mái thành 1 yêu cầu bắt buộc đối với các cơ quan hành chính sự nghiệp, đơn vị thụ hưởng ngân sách nhà nước. Có các chương trình hỗ trợ lắp đặt điện mặt trời tương tự như chương trình hỗ trợ 1 triệu đồng cho khách hàng lắp đặt bình nước nóng năng lượng mặt trời trước đây. Sớm ban hành các quy định thuận lợi về việc xin giấy phép xây dựng, về quy định tải trọng lên kết cấu mái khi lắp đặt điện mặt trời trên mái nhà. Ban hành các tiêu chuẩn quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về hệ thống điện mặt trời trên mái nhà để tạo điều kiện cho người dân lựa chọn và sử dụng. Quy định pháp lý cho hoạt động của bên thứ ba (ESCO) tham gia lắp đặt hệ thống điện mặt trời trên mái nhà.