Lưới điện thông minh là gì?

Lưới điện thông minh là hệ thống lưới điện sử dụng công nghệ số để giám sát và quản lý chuỗi cung ứng điện, từ điểm phát điện, qua hệ thống truyền tải và phân phối điện, đến công tơ điện của hộ tiêu thụ. Smart home với một số thiết bị gia dụng thông minh của hộ tiêu thụ như tủ lạnh, ti vi, máy giặt, máy tính cá nhân cũng được coi là thành phần của hệ thống.

Điểm nhấn của lưới điện thông minh là sự hiện diện của các thiết bị tự động với sự tích hợp công nghệ truyền dẫn thông tin tiên tiến cùng các phần tử cảm biến tại tất cả thiết bị, tạo thành một hệ thống năng lượng hoàn chỉnh.

Đối với hệ thống điện do Tổng công ty Điện lực TPHCM quản lý, lưới điện thông minh bao gồm các trạm 220kV/110 kV được đưa vào vận hành theo chế độ không người trực; hệ thống tự động hóa lưới điện phân phối và hệ thống tự động điều khiển phụ tải. Các hệ thống này được kết nối về trung tâm điều khiển SCADA/DMS. Việc quản lý điều hành hệ thống được tự động hóa nhờ các ứng dụng công nghệ thông tin và hệ thống đo đếm dữ liệu điện kế từ xa. Cùng với đó là khả năng kết nối nguồn năng lượng phân tán vào trạm biến thế phân phối hoặc phía sau điện kế nhà khách hàng. Kiến trúc lưới điện thông minh do Tổng công ty Điện lực Thành phố Hồ Chí Minh xây dựng được thể hiện theo hình 1.

Lưới điện thông minh mang lại lợi ích gì?

Đặc điểm nổi bật của lưới điện thông minh là hệ thống thu thập, phân tích thông tin để tối ưu hóa quá trình cung cấp điện. Mức độ tự động hóa cao, chế độ vận hành tối ưu sẽ giảm chi phí, giảm sự cố và thời gian mất điện, nâng cao tính ổn định của hệ thống, mang lại lợi ích to lớn cho cả bên cấp điện và bên sử dụng điện. 

Lưới điện thông minh cũng tạo điều kiện để các nguồn phát điện phân tán như các trạm phát điện quy mô nhỏ, điện mặt trời, điện gió của các hộ gia đình được kết nối vào hệ thống điện quốc gia, sẽ tạo cơ hội phát triển các nguồn điện sạch và góp phần bảo vệ môi trường.

Tiến độ xây dựng lưới điện thông minh tại TPHCM

Hiện nay, Tổng công ty Điện lực TPHCM  đang triển khai đề án xây dựng phát triển lưới điện thông minh giai đoạn 2016-2020, tầm nhìn đến năm 2025. Theo đó, đã đưa Trung tâm điều khiển xa thuộc Trung tâm điều độ hệ thống điện TPHCM vào hoạt động; đã chuyển đổi 33/51 trạm 110kV sang chế độ vận hành tự động, không người trực, và sẽ hoàn tất chuyển đổi các trạm còn lại trong năm 2018. Hệ thống viễn thông dùng riêng cho lưới điện thông minh và các ứng dụng công nghệ thông tin đã được đưa vào vận hành.

Lưới phân phối điện đang được tự động hóa qua 2 giai đoạn. Giai đoạn đầu là giám sát, điều khiển từ xa (mini-SCADA) 100% lưới điện trung thế. Giai đoạn tiếp theo là tự động hóa (DAS) 30% lưới điện. Song song là thiết lập hệ thống đo đếm dữ liệu điện kế từ xa (AMR). Theo kế hoạch, đến năm 2022 sẽ hoàn thành việc gắn điện kế có chức năng đo xa cho toàn thành phố.

Với mục tiêu đánh giá toàn diện việc khai thác các cấu phần của lưới điện thông minh, Tổng công ty Điện lực TPHCM đã triển khai thí điểm tại 4 khu vực. Đó là Khu Công nghệ cao – Quận 9, Khu vực văn phòng thương mại dọc trục đường Mạc Đĩnh Chi – Lê Duẩn – Nguyễn Du – Tôn Đức Thắng – Quận 1, Khu dân cư Miếu Nổi – quận Phú Nhuận và Khu dân cư Phú Mỹ – Quận 7.